Je gaat het pas zien als je het doorhebt…

Ik probeerde de ruitenwissers van mijn auto te vervangen. Er zat een heel klein instructieplaatje bij dat ik niet begreep. Na een uur proberen vol irritatie en frustratie kreeg ik het voor elkaar. Ik hoorde de ruitenwissers vastklikken in de houdertjes. Ik keek naar het instructieplaatje en begreep toen pas wat er bedoeld werd. Cruijff zei het ooit heel fraai: “je gaat het pas zien als je het doorhebt”. Een zin die vaak van toepassing is op data visualisatie, het grafiekje ziet er mooi en sexy uit, maar wat zegt het nu eigenlijk?

Het is een diep menselijke behoefte: je wilt een grote hoeveelheid aan informatie graag in 1 oogopslag kunnen overzien. Vooral als je er snel een beslissing op wilt nemen. Dus willen we een plaatje, een data visualisatie. Niets zo mooi als een versimpeling van de werkelijkheid.

Dus zien we veel mooie plaatjes in rapporten of op dashboards. Met kleuren, met figuurtjes, met balkjes, diagrammen en zelfs 3D-achtige vormen. Vaak krijg ik dan hetzelfde gevoel als bij het instructieplaatje van de ruitenwissers. De beoogde versimpeling werkt niet, ik moet puzzelen om het plaatje te begrijpen.

Het moet ook wel lastig zijn nu al die krachtige BI tools een wereld aan mogelijkheden biedt. De moderne BI tools leveren zeer geavanceerde visualisatie technieken die met een druk op de knop te realiseren zijn. Zo zag ik laatst het Sankey diagram, een heel fraaie visualisatie techniek, die voor bepaalde situaties goed toepasbaar is. Uiteraard niet voor alle, maar het Sankey diagram ziet er heel sexy uit, en probeer de verleiding dan maar eens te weerstaan. Mijn collega Marc Rumkorf schreef er enige tijd geleden een goede blog over. Hij benadrukt in zijn blog de aandachtspunten bij het gebruik van kleuren, het betrachten van eenvoud en het onderkennen van het belang van de boodschap die je wilt geven. Als ik met hem praat gaat er een wereld voor me open. Data visualisatie is een vak apart en er zijn vele lessen geleerd die de moeite waard zijn om te kennen.

In de toenemende stroom van data en de wens om inzicht te krijgen in de waarde van deze data wordt data visualisatie steeds belangrijker. Aan de tools zal het niet liggen. De krachtige BI tools zullen je niet belemmeren om tot de meest fraaie plaatjes te komen. Veel meer zal het benutten van de geleerde lessen van het gebruik van de visualisatie technieken het verschil maken. Daar waar kennis van mensen in het spel is. Wees je hiervan bewust, want voor je het weet word je gedwongen tot een Cruijffiaanse uitspraak wanneer de afnemer van een visualisatie tegen je zegt: “mooi plaatje, maar wat zegt het nou eigenlijk?”

meer over dit onderwerp