Data visualisatie: Hichert of eigen standaard?

Het belang van goede data visualisatie wordt steeds belangrijker gevonden. Google maar eens op het woord ‘data visualisatie’ en je krijgt duizenden handleidingen en do’s and don’ts voor je kiezen. Als je serieus werk wilt maken van het begrijpelijk visualiseren van je data, wil je dat uiteraard op gestructureerde wijze aanpakken. Het is dan ook zeker aan te raden om standaardisatie toe te passen, zodat je consistentie krijgt in de reporting en om ervoor te zorgen dat iedereen snapt waar ze naar kijken in een dashboard of report. Maar hoe ver moet je gaan met standaardiseren? Is een eigen styleguide voldoende? Of kan je beter gebruik gaan maken van IBCS van Hichert?

Corporate standaard versus de eigen styleguide

Ik ben van mening dat er minimaal een zekere mate van visualisatie standaarden moeten zijn als je als organisatie rapportages en dashboards wilt hebben die ondersteunen bij het maken van betere beslissingen. Het is daarom van belang om consistentie en eenduidigheid te hebben op het gebied van data visualisatie, zodat de gebruiker snapt wat het rapport betekent en welke conclusies eruit getrokken kunnen worden.

Als je spreekt over standaarden binnen data visualisatie, dan heb je het al snel over Hichert. De Duitse professor Rolf Hichert heeft The International Business Communication Standards (IBCS) ontwikkeld. Hierin heeft hij een uitgebreide set van standaarden bepaald over hoe data gevisualiseerd moet worden. Deze standaarden hebben als doel om consistentie en eenduidigheid door te voeren in de rapportages binnen een organisatie. Wanneer ik als Hichert-volgeling bij een organisatie zou binnenkomen die ook de standaarden van Hichert volgt, kan ik elk willekeurig rapport direct correct interpreteren.

Maar is het gebruik van een dergelijke standaardisatienorm wel in elk bedrijf nodig of is dit toch meer weggelegd voor de grote corporates van deze wereld? Een andere optie is om een eigen styleguide te maken die alle zaken, die voor jouw organisatie van belang zijn, vastlegt.

Wanneer je ervoor kiest om een eigen styleguide te maken, moet dit de belangrijkste zaken bevatten om te komen tot consistente en eenduidige visualisaties. Denk aan kleurgebruik, de lettertypes en -groottes van de tekst, de plaatsing van elementen in een dashboard of rapport en richtlijnen over wanneer je welke grafiek gebruikt. Een eigen set standaarden met betrekking tot data visualisatie kan zo uitgebreid zijn als je zelf wilt of nodig acht.

Als het allemaal relatief eenvoudig is om een eigen styleguide vast te leggen, waarom zou je dan gaan werken met een standaard als IBCS? Is dat geen overkill?

Baat bij Hichert? Of juist baat bij een eigen styleguide?

Hichert geeft een volledige set aan standaarden voor het maken van een report en dashboard. Van de te gebruiken kleuren tot de notatie van year-to-date-getallen. Het grote voordeel van Hichert is dat als dit bedrijfsbreed wordt toegepast, iedereen de rapporten kan interpreteren. De borging van standaarden en betekenis van vormen is met Hichert in beton gegoten. Daarnaast zijn er ook tools als Tableau en Qlik die de Hichert-standaard als data visualisatie-mogelijkheid hebben. Een probleem van Hichert is, naar mijn mening, dat het meer gericht is op corporate bedrijven. Alleen al vanwege de omvang van de standaardisatie en de investering die gedaan moet worden om het ook bedrijfsbreed toe te passen. Daarnaast is de keuzevrijheid en creativiteit van jouw data visualisatie door de hoge mate van standaardisatie ook beperkt.

Voorbeeld: Voor en na Hichert. Bron: https://www.hichert.com/resource/example-1-qlikview-dashboard/

Het maken van een eigen styleguide kan je zo uitgebreid maken als je zelf wilt. Ik denk dat het vaststellen van je doel met de styleguide een uitgangspunt moet zijn om te bepalen wat je allemaal wilt vastleggen als ‘standaard’. Basiselementen zijn wat mij betreft zaken als: kleurgebruik, lettertype en -grootte, opmaak van het rapport canvas (bijvoorbeeld de standaard plek voor de plaatsing van filters) en welke grafieken wanneer gebruikt dienen te worden.

Voordeel van een eigen styleguide is dat je deze continu kan aanscherpen en uitbreiden. Het geeft meer vrijheid en is relatief snel te realiseren. Een nadeel is wellicht dat het lastiger is dit bedrijfsbreed te borgen. Ik denk dat de keuze om Hichert te gaan gebruiken vaker een corporate beslissing is, die direct voor de gehele organisatie geldt ten opzichte van een eigen ontwikkelde styleguide die vaak vanuit de organisatie zelf komt. Wellicht moet de keuze ook wel afhangen van de volwassenheid van de organisatie met betrekking tot corporate standaarden.

Pas altijd een data visualisatie standaard toe

Of je nu gebruik wilt maken van een eigen styleguide of de IBCS van Hichert, het staat vast dat een standaard voor visualisatie in de organisatie een must is als je serieus om wilt gaan met dashboarding en reporting. De vraag is dan ook niet óf je een standaardisatie moet toepassen, maar meer welke richtlijnen je wilt hanteren.

En hoe ver moet je gaan in deze standaardisatie? Welke data visualisatie standaard pas je toe en hoe borg je die standaard in de organisatie? Online zijn er genoeg voorbeelden van styleguides te vinden, wanneer je ervoor kiest om zelf je standaarden te bepalen.

Nu ben ik van mening dat het afhankelijk is van de grootte en de volwassenheid van de organisatie om de keuze te maken voor ofwel Hicherts standaardisatie of een eigen styleguide, maar ik hoor graag ook jouw mening. Welke standaard wordt er in jouw organisatie gehanteerd en hoe goed is dit geborgd door alle lagen heen? Ik ben benieuwd welke afwegingen jullie hebben gemaakt en wat er de voor- en nadelen van zijn. Laat jouw ervaringen horen en deel jouw ideeën.

Meer over dit onderwerp